Garść informacji praktycznych o Maderze

Tydzień na Wyspie Wiecznej Wiosny, jak określa się Maderę, to stanowczo za mało, by dobrze poznać najważniejsze jej zakątki – to wiem na pewno. Koncentracja pięknych miejsc, szlaków i atrakcji turystycznych na skrawku lądu o powierzchni niecałych ośmiuset kilometrów kwadratowych jest tak wielka, że wystarczyłoby, by obdzielić nimi cały kraj! Madera jest częścią Portugalii, ale cieszy się pewną autonomią. Stolicą jest miasto Funchal.

Madera to zarówno archipelag na Oceanie Atlantyckim, zaliczany do Makaronezji, jak i największa wyspa tego archipelagu. Znajduje się na północ od hiszpańskich Wysp Kanaryjskich, u północno-zachodniego wybrzeża Afryki. Wszystkie wyspy mają pochodzenie wulkaniczne, co przejawia się między innymi w ich górzystym ukształtowaniu powierzchni. Słynie z łagodnego klimatu i wspaniałych krajobrazów, które przyciągają turystów z całego świata. Jak zorganizować sobie podróż na Maderę, o czym pamiętać, co zobaczyć?

Kiedy jechać na Maderę

Na Maderę można wybrać się o każdej porze roku. Archipelag cieszy się bardzo łagodnym klimatem, określanym często jako wieczna wiosna, dzięki temu przez cały rok trwa tu sezon turystyczny. Lata są ciepłe, ale nie ekstremalnie upalne, z kolei zimy bywają chłodne, ale na pewno nie mroźne. W miesiącach zimowych może więcej padać, dzięki czemu jadąc na Maderę na wiosnę, będzie można cieszyć się zielonymi krajobrazami. Z kolei lata bywają raczej suche, więc już pod ich koniec, a także jesienią, trawa może być już wypalona, dając bardziej brązowe barwy pejzaży.

Formalności wjazdowe na Maderę

Madera należy do Portugalii, a mimo autonomii obowiązują tu takie same zasady wjazdu i poruszania się, jak w części kontynentalnej kraju. Portugalia jest członkiem Unii Europejskiej i należy do strefy Schengen, dlatego na Maderę można wybrać się wyłącznie z dowodem osobistym, chociaż jeśli ktoś ma ochotę, to może zabrać zamiast tego paszport.

Jak dostać się na Maderę

Na Maderę najprościej dostać się samolotem. Ja wybieram opcję wczasów wykupionych w biurze podróży, w związku z czym przelot mam już w pakiecie. Tygodniowe wakacje kosztują mnie około dwóch tysięcy złotych na osobę, w czym oprócz przelotu zawiera się także transfer z lotniska do hotelu i z powrotem, zakwaterowanie oraz wyżywienie: śniadania i kolacje. Lot do Funchal trwa około pięciu godzin Boeingiem 737-800 linii Travel Service, w którym niestety jest dość ciasno. W dodatku warto pamiętać, że w trakcie przelotu czarterem nie ma darmowego posiłku na pokładzie samolotu i albo zabrać prowiant na drogę, albo przygotować się na wydatek około szesnastu złotych za kanapkę. Kawa i herbata kosztują osiem złotych za kubek.

Transport po Maderze

Dwa sposoby są najlepsze na poruszanie się po samej wyspie. Jednym z nich jest korzystanie z publicznej komunikacji, która obejmuje całą Maderę, a drugim – wypożyczenie samochodu. My decydujemy się na to drugie rozwiązanie, gdyż uważam, że daje ono trochę więcej swobody w decydowaniu, dokąd chcę pojechać, ile czasu tam spędzić i którędy wrócić oraz pozwala na przystanki po drodze. Koszt wynajęcia samochodu to minimum dziesięć euro za dzień poza sezonem, w sezonie opłaty mogą sięgać nawet trzydziestu-czterdziestu euro. Decyduję się na wynajem przez internet w firmie Bravacar ze względu na niską cenę (10,50 euro za dzień za Fiata Pandę), pełne ubezpieczenie i drugiego kierowcę w cenie. Auto dostajemy z kilkunastominutowym opóźnieniem. Jest lekko odrapane w kilku miejscach, ale to nic specjalnego na Maderze. Przedstawiciel firmy na umowie zaznacza odrapania wokół całego samochodu, w sumie jest to i tak bez znaczenia, gdyż w razie uszkodzenia ubezpieczenie nie ma wkładu własnego. Samochód, który dostaję, nie należy do najmłodszych – szacuję, że ma kilka lat i ponad sto tysięcy kilometrów przebiegu, ale jest czysty i sprawny, a to najważniejsze. Daje rade podjechać nawet pod strome górki przy obciążeniu czterema osobami, choć w takich przypadkach konieczna jest redukcja biegu do dwójki czy nawet jedynki. Z perspektywy oceniam, że warto by było jednak dopłacić kilka euro i mieć nieco większy komfort jazdy trochę mocniejszym autem. Zwrot samochodu jest bardzo prosty – wystarcz zostawić kluczyki na recepcji, przedstawiciel sam go odbiera. Ponieważ nie płaciłam żadnego depozytu, nie musi mi nic zwracać. Wystarczyło podać numer karty kredytowej przy podpisywaniu umowy.

Jeżdżąc samochodem po Maderze, warto pamiętać o kilku ważnych sprawach. Przede wszystkim wiele dróg jest krętych i stromych, więc jeśli ktoś nie ma opanowanego ruszania pod górkę, może się zestresować na podjazdach. W trakcie podróży często przejeżdża się przez tunele, trzeba więc pamiętać o zapalaniu w nich świateł, gdyż jazda na światłach w ciągu dnia nie jest obowiązkowa. Wyjątkiem jest tu droga ekspresowa VR1 łącząca Caniçal z Ribeira Brava i stanowiąca obwodnicę Funchal, na której światła obowiązują przez cały czas, o czym przypominają znaki ustawione przy wjazdach. Jeśli chodzi o parkowanie, to przy większości hoteli znajdują się bezpłatne parkingi, podobnie w okolicach największych atrakcji turystycznych. Parkując, warto zwracać uwagę na linie namalowane na skraju drogi – linia biała oznacza możliwość bezpłatnego zaparkowania, linia niebieska wyznacza parkingi płatne, a żółta mówi o zakazie parkowania, który Portugalczycy często ignorują, ale policji zdarza się wystawiać mandaty za źle zaparkowane samochody. Nie spotykam natomiast żadnego radaru na drodze, choć uważam, że maderskie trasy nie zachęcają do szaleństw z prędkością. Bezpieczeństwo przede wszystkim! Koszt benzyny na chwilę obecną to 1,47 euro za litr.

Drugim sposobem poruszania się po wyspie są publiczne autobusy, jednakże tutaj jest się już zależnym od rozkładu jazdy. Dlatego ten środek transportu wykorzystujemy tylko raz, wybierając się na wycieczkę z Funchal do Câmara de Lobos. Bilet w jedną stronę kosztuje 2,20 euro i można go kupić u kierowcy albo w Câmara w specjalnej budce naprzeciwko głównego przystanku. Autobus jest ciasny – ma aż pięć rzędów siedzeń, a nie tak jak nasze, które mają cztery – i stary, a kierowcy trochę szaleją na drodze, ale dojechać na miejsce się da. Na przedniej szybie wyświetlany jest przystanek docelowy, ale kierowcy są bardzo uprzejmi i podpowiadają, gdzie i kiedy wysiąść. Należy pamiętać o tym, że na Maderze każdy przystanek jest na żądanie, więc w autobusie trzeba nacisnąć specjalny przycisk, by zasygnalizować kierowcy, że ma się zatrzymać. Niestety moje niewielkie doświadczenie z autobusami wskazuje na to, że nie są one zbyt punktualne – za każdym z dwóch razów spóźniają się one o mniej więcej kwadrans.

Noclegi – gdzie spać na Maderze

Jeżeli jedziemy na Maderę z biurem podróży, wybieramy hotel z oferty tego biura. Gdy planuję wakacje, zależy mi, by nasz hotel znajdował się w samej stolicy, tak by można było chodzić do Funchal na piechotę, a w inne miejsca dojechać samochodem. Funchal jest moim zdaniem doskonałą bazą wypadową dla osób chcących zwiedzić wyspę – łatwo stąd dojechać we wszystkie jej zakątki, a także zbiegają się tu trasy większości autobusów. W dodatku podobno z reguły południowe wybrzeże Madery jest bardziej słoneczne niż północne.

Decyduję się na niedrogi, trzygwiazdkowy hotel Dorisol Buganvilia. Miejsce to mogę polecić wyłącznie tym, którzy tak jak ja traktują hotel jako miejsce, gdzie się śpi i nic więcej. Osoby poszukujące odrobiny luksusu powinny omijać Buganvilię szerokim łukiem – to stary budynek, nieco podniszczony i zaniedbany. Wykładzina w pokoju pokryta jest starymi plamami, ściana nosi ślady butów. Nie mam tylko żadnych zastrzeżeń do czystości łazienki. Do zalet hotelu mogę zaliczyć natomiast piękny widok z balkonu na morze, dostępność wyposażonego aneksu kuchennego w każdym pokoju i podgrzewany basen z sauną w cenie, a także sympatyczną i pomocną obsługę. Hotelowe wyżywienie odpowiada moim zdaniem standardowi trzech gwiazdek.

Jeśli ktoś szuka innych możliwości noclegu, to w samym Funchal hoteli jest pod dostatkiem. Większość z nich zlokalizowana jest w hotelowej dzielnicy Lido, położonej na wschód od centrum miasta, w odległości około dwudziestu minut spacerem. Na Booking.com znaleźć można także sporo miejsc noclegowych w innych częściach wyspy, jednakże z własnego doświadczenia nie mogę nic konkretnego polecić.

Wyżywienie – co zjeść na Maderze i ile to kosztuje

Jeżeli decydujemy się na wakacje z biurem podróży, musimy zwrócić uwagę na standard wyżywienia, za jaki płacimy. Opcje są różne – możemy wykupić same śniadania, śniadania i kolacje, trzy posiłki lub all inclusive, gdzie za napoje bezalkoholowe i lokalne alkohole nie trzeba dopłacać. Ze względu na to, że większość czasu planuję spędzić poza hotelem na zwiedzaniu wyspy, dwie ostatnie opcje odrzucam od razu. Ponieważ przewiduję dużo zajęć i wiem, że może się nam nie chcieć gotować wieczorem, to pomimo dostępności w pokoju aneksu kuchennego wybieramy wariant ze śniadaniami i kolacjami, w ciągu dnia korzystając z przygotowanego przez siebie prowiantu (kabanos z bułką pod wodospadem na końcu lewady smakuje bajecznie) lub ofert lokalnych knajpek.

Chcąc popróbować lokalnych maderskich specjałów, takich jak szaszłyk espetada czy ryba espada (pałasz), warto zajrzeć do którejś z licznych restauracji. W każdej miejscowości, gdzie pojawiają się turyści, jest ich pełno. W mniejszych także zawsze coś się znajdzie. Generalna zasada jest taka, że im gorzej wygląda lokal, tym lepsze i często tańsze jedzenie serwuje. Przystępniejsze ceny są oczywiście w mniejszych miejscowościach. Kształtują się mniej więcej następująco:

• przystawka lub zupa: 3,00-8,00 euro
• danie główne: od 10,00 euro
• zestaw dnia, tak zwane prato do dia, składające się zazwyczaj z przystawki, dania głównego i deseru: od 10,00 do 20,00 euro
• kawa espresso: od 0,20 euro
• kawa z mlekiem: od 1,50 euro
• świeży sok z pomarańczy: od 2,00 euro

W Portugalii przed podaniem zamówionego jedzenia serwuje się zazwyczaj drobną przekąskę w postaci chleba z masłem, czasem oliwki lub pastę sardynkową, która z reguły automatycznie doliczana jest do rachunku i kosztuje około 1,00 euro od osoby. Na Maderze w każdej restauracji spotkałam się jednak z tym, że kelnerzy pytają, czy taką przekąskę podać i jeśli się jej nie zamawia, to nie trzeba płacić.

Kilka miejsc, w których miałam okazję popróbować maderskiej kuchni, to:

• Funchal: Restaurante Terrace D’Ajuda w dzielnicy Lido, niedaleko hotelu Buganvilia, zestaw dnia w cenie 12,50 euro, którym najedzą się dwie osoby, przepyszne szaszłyki i sałatka z sardynkami, jedyne, co mi przeszkadzało to dwie papugi przypięte łańcuchem do drążka służące za atrakcję restauracji.
• Funchal: Dona Rabo-de-Peixe na starówce, Rua Santa Maria 77, przepyszny pałasz w sosie marakujowym z bananem (13,50 euro), miejsce polecane w przewodnikach. Na tej samej ulicy znajduje się mnóstwo knajpek, więc jest tu w czym wybierać!
• Seixal: malutka restauracja przy drodze, jeszcze przed wjazdem do miasta po lewej stronie jak jedzie się od Ribeira Janela, spróbowałam tu czaszołek pospolitych, znanych na Maderze jako lapas (5,00 euro za porcję), a także wyśmienitego pstrąga (10,00 euro za dużą rybę).
• Câmara de Lobos: knajpka przy samym kościele Św. Sebastiana, próbujemy tu tylko drinka Nikita zrobionego na bazie piwa (2,90 euro), bardzo smaczny, oraz pierożka z krewetkami rissol de camarão.
• Câmara de Lobos: Sunny Bar przy samym porcie, przepyszna Nikita na bazie wina oraz całkiem niezły chlebek bolo do caco z czosnkiem.
• Arco de São Jorge: mała knajpka na samym końcu miejscowości, mięso carne de vinha d’alhos bardzo suche, ogromne porcje – jedną porcją spokojnie najedzą się dwie osoby.
• Machico: Praia Machico, tuż przy piaszczystej plaży, przepyszne krewetki (około 11,00 euro), smaczne ryby (od 6,50 euro), przemiła obsługa.

Jeśli natomiast chcemy gotować na własną rękę, najtaniej jest zaopatrywać się w produkty spożywcze w supermarketach. Najbardziej przystępne ceny są w Pingo Doce, których jednak nie widzę wiele na wyspie, ale udaje mi się zlokalizować dwa w Funchal, w tym jeden w hotelowej dzielnicy Lido. Przykładowe ceny produktów spożywczych:

• pomidory 1 kilogram: 1,34 euro
• ogórki 1 kilogram: 1,60 euro
• ryba pałasz 1 kilogram: 5,00 euro
• kurczak tuszka 1 kilogram: 2,30 euro
• słoik parówek 370 gramów: 1,57 euro
• pasta z sardynek 65 gramów w puszce: 0,40 euro
• chleb: 1,00 euro
• mleko 1 litr: 0,50 euro
• jajka 6 sztuk: 0,85 euro
• wędlina z indyka w plasterkach 150 gramów: 2,00 euro
• mały jogurt: 0,22 euro
• sok pomarańczowy w kartonie 1,5 litra: 1,10 euro
• coca-cola 1,5 litra: 1,25 euro
• woda 1,5 litra: 0,60 euro
• piwo w butelce 0,2 litra: 0,77 euro plus 0,05 euro kaucja
• wino madera 0,7 litra: od 8,00 euro

Będąc w Funchal, warto odwiedzić targ Mercado dos Lavradores, gdzie sprzedaje się różne egzotyczne owoce. Można ich tam popróbować, ale nie warto kupować, gdyż ceny są mocno zawyżone. Wprawdzie w supermarketach trudno dostać te najciekawsze owoce, ale jak się trochę poszuka to można je taniej znaleźć w różnych mniejszych miejscowościach na wyspie.

Atrakcje – co zobaczyć na Maderze

Madera jest doskonałą wyspą do odkrywania na własną rękę, ale jeśli ktoś woli wycieczki zorganizowane, to w każdej turystycznej miejscowości pełno jest agencji organizujących takie wypady, a jeśli zależy nam na przewodniku w języku polskim, to warto pochylić się nad ofertą przygotowaną przez rezydenta biura podróży.

Na Maderze z wielu atrakcji można korzystać za darmo, na przykład wejścia na szlaki dla miłośników wędrówek górskich czy wstępy do kościołów są bezpłatne, za inne natomiast trzeba płacić:

• wjazd kolejką linową z Funchal do Monte: 15,00 euro w dwie strony, 10,00 euro w jedną stronę
• zjazd saniami po asfalcie z Monte w kierunku Funchal: 15,00 euro za osobę
• zwiedzanie winiarni Blandy’s w Adegas de São Francisco w Funchal wraz z degustacją: 5,90 euro
• wstęp do jaskiń lawowych São Vicente: 8,00 euro
• zwiedzanie fabryki aguardente w Calheta: bezpłatnie

Czym są lewady

Lewady są konstrukcjami służącymi za kanały transportujące wodę z wyższych partii gór i północnych terenów Madery, gdzie obficiej padają deszcze, do niższych, położonych bardziej na południe terenów, gdzie znajdują się uprawy. Zaczęto je budować w XVI wieku. Obecnie dwieście takich kanałów ma w sumie ponad dwa tysiące kilometrów długości. Wzdłuż lewad powstały ścieżki, które początkowo przeznaczone były dla robotników dbających o kanały i dokonujących niezbędnych napraw, a później zaczęto wykorzystywać także jako piesze szlaki komunikacyjne. Obecnie lewady służą nie tylko do nawadniania plantacji, ale także jako trasy wędrówek górskich dla turystów.

Trasy wzdłuż lewad różnią się długością i stopniem trudności. Niektóre to króciutkie spacerki, niemalże płaskie, których przejście w jedną stronę zajmie nie więcej niż dwadzieścia minut, inne to wymagające dobrej kondycji fizycznej kilkukilometrowe wędrówki zawierające strome odcinki. Szlaki wytyczone są różnorako – niektóre trzeba przejść w dwie strony, inne zaczynają się i kończą w dwóch różnych miejscach. Można po nich wędrować na własną rękę bądź w ramach zorganizowanych wycieczek z przewodnikiem (cena około 25-30 euro od osoby).

W internecie można znaleźć wiele propozycji wędrówek po lewadach, jest zatem w czym wybierać. Ważne jest, by do takiej wyprawy w góry dobrze się przygotować. Przede wszystkim warto zadbać o dobrą orientację, bo nie wszystkie szlaki są dobrze oznakowane. Mapy można ściągnąć z internetu bądź podpytać w biurze informacji turystycznej. Kolejną ważną rzeczą, o której nie należy zapominać, jest wygodne obuwie, najlepiej przeznaczone do górskich wędrówek, z podeszwą nieślizgającą się po kamieniach. Ścieżki wzdłuż lewad bywają bowiem bardzo wąskie i czasem zbudowane z kamieni, które robią się śliskie od wilgoci. Na prostszy szlak zakładam wygodne sandały z antypoślizgową podeszwą, jednakże mam pewność, że będzie to spacer szeroką ścieżką bez żadnych przeszkód i przepaści. Warto też zadbać o odpowiedni ubiór, w szczególności o kurtkę przeciwdeszczową, gdyż pogoda na Maderze potrafi zmieniać się błyskawicznie. Jeżeli wiemy, że szlak prowadzić będzie przez tunel, w plecaku powinna także znaleźć się latarka, bo przejścia te są nieoświetlone. Nie należy także zapomnieć o zapasie wody i przekąskach, w szczególności na dłuższe wędrówki. Ostatnią rzeczą jest apteczka pierwszej pomocy.

Dodatkowe informacje

Na Maderze, tak jak i w całej Portugalii, płaci się w euro. W mniejszych miejscowościach może się zdarzyć, że nie będzie możliwości płacenia kartą. Bankomatów, szczególnie w Funchal, jest wystarczająco.

Wybierając się na wakacje, oczywiście warto się ubezpieczyć. Jadąc z biurem podróży mamy w pakiecie podstawowe ubezpieczenie, jednak jego sumy są tak niskie, że obawiam się, iż w razie wypadku mogłoby nie wystarczyć, dlatego decyduję się doubezpieczyć. Ubezpieczenie Pakiet Komfortowy w Hanse Merkur kosztuje tylko 5 złotych za dzień, a daje większą ochronę i komfort, co jest szczególnie ważne, jeśli planuje się chodzić po lewadach, gdzie każdemu może przydarzyć się chociażby skręcenie kostki, którego oczywiście nikomu nie życzę.

Na Maderze używa się języka portugalskiego, ale często, szczególnie w miejscowościach turystycznych i przy atrakcjach, można dogadać się po angielsku.

Madera, podobnie jak i kontynentalna część Portugalii, leży w strefie czasu zachodnioeuropejskiego. Obowiązują tam także zmiany czasu z zimowego na letni. Dlatego lecąc na Maderę, należy cofnąć zegarki o godzinę, niezależnie od tego, w jakiej porze roku się tam wybieramy.

Na Maderze, jak i w całej Portugalii, używa się takich samych wtyczek, jak w Polsce, nie są więc potrzebne przejściówki.

Dzięki temu, że Madera jest częścią Portugalii, obowiązują na niej unijne zasady dotyczące roamingu, co ułatwia korzystanie z danych mobilnych. Wiele kawiarni i restauracji, choć nie wszystkie, oferuje bezpłatny dostęp do bezprzewodowego internetu. Gorzej jest w hotelach, bo w niektórych nadal trzeba za to płacić, a sygnał dostępny bywa tylko przy recepcji.

W każdej turystycznej miejscowości pełno jest sklepów z pamiątkami. Co ciekawe, jeśli chodzi o wino madera, nie ma dużej różnicy cen pomiędzy takimi sklepikami a supermarketami. Z Madery warto też przywieźć alkohol o nazwie poncha, różne likiery, tradycyjne ciasto bolo do mel, egzotyczne owoce, wyroby z korka czy wikliny, hafty. Dużo jest też pamiątek typu magnesy na lodówkę lub breloczki do kluczy. Nie warto zostawiać sobie zakupów pamiątek na lotnisko, gdyż ceny tam są wysokie. Pocztówki kosztują od 0,20 euro, a znaczki 0,70 euro.

Artykuły

Poniżej lista artykułów, dotyczących Madery, które ukazały się na blogu Daleko niedaleko:

• Prowadziła nas woda, szumiał nam las
• Madera – wyspa nie tylko maderą płynąca
• Tam, gdzie jeździ się saniami, choć nie ma śniegu
• Wędrówka na koniuszek Madery
• Zona Velha – spacer po starówce Funchal

Informacje są aktualne na marzec 2017 roku. Jeśli masz jakieś pytania, wątpliwości dodatkowe informacje albo wiesz, że coś już jest nieaktualne, daj mi o tym znać w komentarzu poniżej. Dziękuję!

Wybieracie się na Maderę? Co najbardziej ciekawi Was w tej wyspie? A może już tam byliście i macie jakieś ciekawe rady i wskazówki dla tych, którzy dopiero chcą tam polecieć?

Cieszę się, że tu jesteś! Mam nadzieję, że spodobał Ci się i zaciekawił ten wpis. Jeśli tak, to będzie mi niezmiernie miło, gdy klikniesz Lubię to, dodasz +1 i podzielisz się wpisem ze znajomymi albo dołączysz do dyskusji! To dla mnie ważne, bo pokazuje, że warto dalej pisać. Masz uwagi, komentarze, pytania? Nie wahaj się, napisz! Cieszę się z każdego sygnału od Ciebie! Dziękuję :)

- Ewa a

Wydrukuj lub zapisz PDF