Mombasa – przybrudzony klejnot kenijskiego wybrzeża

Mombasa brzmi jak przygoda, taka egzotyczna, afrykańska. To drugie co do wielkości miasto Kenii jest jednym z największych portów w Afryce i stanowi ciekawą mieszankę kultury Czarnej Afryki, arabskiej, hinduskiej i europejskiej. Widać to na każdym kroku stawianym w stolicy Prowincji Wybrzeże. Około trzy czwarte mieszkańców to muzułmanie, ale meczety sąsiadują tu z kościołami i świątyniami hinduskimi. Targi pełne są aromatycznych przypraw zza oceanu, soczystych owoców z głębi lądu i tanich gadżetów z Chin. Mombasa pełna jest samochodów, autobusów, matatu, motorków boda-boda, tuk-tuków, drewnianych wózków i ludzkiej masy. Obok kobiet w nikabie zobaczymy Murzynki w kwiecistych, jaskrawych sukniach z ogromnym dekoltem. Obok potomków Arabskich kolonizatorów z Omanu spotkamy hindusów sprzedających co tylko się da za jak najlepszą dla siebie cenę. Pomiędzy nimi trafiają się biali turyści, głównie w centrum starówki, którzy czasem tracą głowę w tym wielkim kotle, chaosie – szczególnie gdy z nieba leje się żar nie do zniesienia.

Odetchnąć tu można jedynie w nocy, wtedy nie ma prawie ludzi na chodnikach i aut na ulicach. W nocy jednak lepiej nie kręcić się po mieście, a tym bardziej nie zapuszczać w ciemne uliczki, szczególnie samemu – ani w centrum, ani poza nim. Centrum Mombasy leży na koralowej wyspie, ale przedmieścia Mombasy rozlewają się też szeroko na stały ląd. Północne wybrzeże połączone jest z wyspą stosunkowo nowym mostem, po przekroczeniu którego możemy trafić albo do jednej z najbogatszych dzielnic miasta – Nyali, albo do leżącej tuż obok jednej z kilku dzielnic biedoty – Bombolulu. Wystarczy przejść kilka metrów by z ulicy, przy której stoją ogrodzone, monitorowane wille z zakratowanymi oknami trafić do okolicy pełnej odrapanych, niewielkich domków, a czasem nawet szałasów skleconych z blachy i tektury.

Południowe wybrzeże mostu jeszcze się nie doczekało. W tej części wyspy wybudowano nowy port Kilindini, który obsługuje ogromne statki towarowe spływające tu z całego świata. Ze względu na konieczność umożliwienia im zacumowania przy nabrzeżu portowym wybudowanie mostu wiąże się z wieloma wyzwaniami. Dlatego komunikację z południem zapewnia przeprawa promowa, która nierzadko wystawia cierpliwość kierowców i ich pasażerów na wielką próbę – jeśli ma się szczęście to czeka się zaledwie kilka minut, częściej jednak czas oczekiwania na prom przekracza pół godziny, a mój rekord to jakieś cztery godziny oczekiwania. Uczciwym podróżnym na nerwy działają ci, co mają znajomości i wciskają się w kolejkę wsuwając strażnikom w kieszeń paręset szylingów – proceder niby nielegalny, ale wiadomo, jak to jest. Mi samej zdarza się to kilkukrotnie, jeśli jadę ze znajomymi, którzy mają znajomych na odpowiednich stanowiskach. Jeśli już przedostaniemy się z centrum Mombasy na drugą stronę, wylądujemy w Likoni, które oszałamia turystów ogromną masą ludzi, hałasem czekających na przeprawę ciężarówek, tłumem ludzi i wielkimi górami śmieci i odpadków, na których najspokojniej w świecie pasą się krowy. Dyskutuję czasem z moimi muzułmańskimi znajomymi z Mombasy, którzy udowadniają mi, że nie jedzą wieprzowiny ze względu na to, iż świnia według nich zje wszystko, nawet śmieci. Jako kontrargument podaję im przykład krów z Likoni, na co nie mają już żadnej odpowiedzi.

Jeszcze większe wysypisko śmieci, ale legalne i usankcjonowane jest za groblą prowadzącą na północny zachód. Biegnie po niej droga łącząca Mombasę z międzynarodowym lotniskiem Moi International i dalej ze stolicą kraju – Nairobi. Wysypisko to jeden z pierwszych widoków, jakie witają przylatujących tutaj turystów z całego świata. Dookoła niego wyrosły jak grzyby po deszczu chatki i szałasy biedoty, która żyje z tego, co znajdzie na hałdach śmieci. Nie jest to przyjemny widok, ale władze miasta najwyraźniej niezbyt przejmują się losem tych ludzi. Mombasa taka właśnie jest. Brzydka i piękna jednocześnie. Centrum miasta to hałaśliwe i zatłoczone ulice, zachód zajęła część portowo-przemysłowa, ale leżące bliżej oceanu stare miasto urzeka swoją atmosferą. Uwielbiam ten jej chaotyczny urok. Mombasa to miasto, które na pewno warto odwiedzić. Gdzie szczególnie warto się wybrać?

1. Stare miasto
Zwiedzając Mombasę prawie zawsze zaczyna się od starówki. Warto się tu wybrać z zaufanym przewodnikiem, który pokaże nam perełki miasta. Zwiedzając samodzielnie należy trzymać się głównych ulic i atrakcji i nie zapuszczać w wąskie, opuszczone zakamarki. Na pewno trzeba uważać na kręcących się w okolicy naciągaczy, którzy pokazują turystom zalaminowaną lecz kompletnie fałszywą legitymację przewodnika i będą próbowali wciskać, że zwiedzanie Mombasy bez przewodnika jest niedozwolone. W najlepszym wypadku uwierzenie im skończy się wydaniem niepotrzebnie pieniędzy, a w najgorszym przewodnik wyprowadzi nas do wąskiej uliczki, gdzie czekać już będą jego znajomi, którzy mniej lub bardziej uprzejmie poproszą nas o oddanie im portfeli, telefonów, aparatów i innych wartościowych rzeczy. Nie żartuję.

Starówka Mombasy to miejsce, gdzie można podziwiać przykłady architektury charakterystycznej dla kultury wybrzeża suahili, takie w stylu nawiązującym do indyjskiego, a także przepiękne budynki z okresu kolonialnego. Domy są bogato zdobione, z dekoracyjnymi drzwiami i okiennicami. Niestety wiele z nich jest w bardzo złym stanie. Czeka tu na nas labirynt urokliwych, wąskich i krętych uliczek, w którym nietrudno się zgubić.

Leżący w obrębie starówki stary port jest miejscem, do którego dawniej przybywały żaglowe łodzie dau, niesione najczęściej wiosennym północno wschodnim wiatrem monsunowym. Dzisiaj nie ma ich tak wiele, bowiem nowy port Kilindini, leżący po drugiej stronie wyspy, przejął funkcje handlowe. Od czasu do czasu można tu jednak jeszcze zobaczyć drewniane statki, a jeśli ma się szczęście – podglądać ich rozładunek. W porcie mieści się także dawna izba celna i targ rybny. Mieszkańcy Mombasy żartują, że jest to jedyne miejsce w mieście, gdzie rzeczy robi się szybko – im szybciej rozładuje się statek, tym szybciej robotnicy dostaną wypłatę. A wszystko nadal trzeba robić ręcznie, bo w porcie nie funkcjonują żadne maszyny.

Położona nad samym oceanem forteca wybudowana przez Portugalczyków Fort Jesus jest najważniejszym historycznym zabytkiem miasta. Powstała ona na zlecenie króla Filipa II, a jej konstrukcję ukończono w 1593 r. i od tego czasu miał być bastionem portugalskim w Mombasie. Po przekazaniu Mombasy Brytyjczykom fort służył jako więzienie. W 1962 r. utworzono tutaj muzeum, w którym podziwiać można eksponaty z całego wybrzeża, które przybliżają historię tej części Kenii. Ciekawostką dla Polaków może być wmurowana naprzeciwko bramy wejściowej do fortu tablica pamiątkowa poświęcona naszym rodakom przebywającym w Mombasie w trakcie II wojny światowej.

Z murów Fortu Jesus rozciąga się ładny widok na drugi brzeg, dzielnicę Nyali, a także na północną część Mombasy. Można tu przystanąć na chwilę w cieniu palmy kokosowej i w wyobraźni przenieść się parę wieków wstecz. Kiedy przyjechałam do Mombasy po raz pierwszy w 2012 roku taką podróż w przeszłość ułatwiały fantastyczne pokazy światła i dźwięku organizowane w murach fortecy, z inscenizacjami przedstawiającymi całą historię wybrzeża – świetna lekcja historii! Niestety później zaprzestano organizowania pokazów, a szkoda, bo były naprawdę piękne i przejmujące, a kończyły się przepyszną kolacją przy dźwiękach tradycyjnej muzyki i świetle pochodni…

2. Kły słoniowe na Moi Avenue
Moi Avenue bywa nazywana przez niektórych Polami Elizejskimi Mombasy. To główna aleja miasta łącząca stary i nowy port, przy której mieści się mnóstwo sklepów i lokali usługowych. Tutaj też znajdziemy fotograficzny symbol Mombasy – wielkią aluminiową atrapę kłów słoniowych tworzących bramę w kształcie litery M. Kły zostały tu ustawione z okazji upamiętnienia wizyty królowej Elżbiety w 1952 r. W tamtym okresie kość słoniowa uważana była za niezwykle luksusowe dobro, więc słoniowe kły miały być wspaniałym prezentem honorującym królową. Kły najlepiej fotografować z oddali, z bliska widać, że są zniszczone i brudne. Tuż obok kłów można odpocząć chwilę w cieniu drzew w Uhuru Park.

3. Mackinnon Market
Przy przecinającej wyspę Digo Road znajduje się miejski bazar Mackinnon. Warto tu zajrzeć jeśli chcemy zaopatrzyć się w świeże owoce (także te bardzo egzotyczne, jak chlebowiec) i warzywa, a także orzeszki nerkowca czy makadamia. Te ostatnie często oferowane są jeszcze w skorupkach – warto poprosić o wyłuskane, bo wydobycie smacznego orzeszka ze skorupki na własną rękę jest niezmiernie trudne. Wokół hali targowej rozłożyły się także stoiska z herbatą, kawą, przyprawami czy słodkościami.

4. Świątynie Mombasy
Spacerując po starym mieście łatwo natknąć się na jeden z ponad 20 meczetów, a najstarszy z nich to pochodzący z 1570 r. meczet Mandhry, który niestety obejrzeć można jedynie z zewnątrz.

Na granicy starego miasta, nieopodal Digo Road, stoi bardzo ciekawa architektonicznie świątynia dżinijska. Przed wejściem do tego spektakularnego budynku z 1963 r., wewnątrz bogato dekorowanego ornamentami i płaskorzeźbami oraz malowidłami na sufitach należy zdjąć obuwie okazując szacunek. W mieście znaleźć można jeszcze inne hinduistyczne świątynie. Jest też katolicka katedra pod wezwaniem św. Ducha.

5. Mama Ngina Drive
Chcąc się trochę zrelaksować można wybrać się na spacer wzdłuż ciągnącą się nad brzegiem oceanu Mama Ngina Drive. Popołudniami i w weekendy jest to miejsce pełne mieszkańców Mombasy, którzy przychodzą tutaj odpocząć po trudach dnia i tygodnia pracy. Rozciąga się stąd widok na wejście do portu Kilindini, więc przy odrobinie szczęścia można obserwować ogromne kontenerowce przywożące lub wywożące towary z Mombasy. Na końcu ulicy znajduje się kilka dużych baobabów.

6. Haller Park i Mamba Village
Miłośnicy przyrody powinni zajrzeć do leżącego przy drodze łączącą Mombasę z Malindi Bamburi Haller Park, sporego kompleksu parkowego usytuowanego w miejscu dawnego kamieniołomu sąsiadującego z fabryką cementu. Atrakcją są tu przechadzki po zalesionym terenie w towarzystwie wolno biegających antylop i powolnych, ogromnych żółwi lądowych. Wybieram się tu raz by obserwować karmienie żyraf – chętni mogą za parę szylingów kupić torebkę pożywienia i samemu nakarmić te przesympatyczne zwierzęta. Chwilę później obserwuję też karmienie hipopotamów i krokodyli, a w międzyczasie możemy zapoznać się z przeróżnymi wężami zamieszkującymi Kenię.

Jeśli komuś jeszcze mało gadów, a w szczególności krokodyli, to może odwiedzić największą kenijską farmę tych zwierząt – Mamba Village, leżącą na terenie dzielnicy Nyali. Ośrodek utworzono w nieczynnej kopalni, gdzie umieszczono setki krokodyli tak, by zwiedzający mogli poznać dokładnie każde stadium ich rozwoju. Można tu nie tylko podglądać karmienie tych potężnych gadów, ale też samemu skosztować mięsa z krokodyla.

7. Akamba
Przy drodze z centrum miasta na lotnisko znajduje się wioska rzemieślników Akamba. To miejsce znane na całym świecie z doskonałej jakości wyrobów drewnianych, które wytwarzane są na miejscu i sprzedawane lub eksportowane. Proces ten można podglądać na żywo wędrując przez warsztaty, gdzie również można dowiedzieć się sporo o różnych rodzajach drewna i technikach rzeźbienia. Na koniec w sklepie można zaopatrzyć się w tanie i dobrej jakości drewniane pamiątki z Kenii.

Chcielibyście odwiedzić Mombasę? A może już byliście w tym nadmorskim kenijskim mieście? Jak wrażenia? Podobało się czy raczej przerażały brud i bieda?

Przewodnik po Kenii
Wybierasz się do Mombasy? W przewodniku, który napisałam, znajdziesz jeszcze więcej ciekawych i praktycznych informacji o tym mieście, jak i o całej Kenii. Kliknij tutaj i kup :)

Cieszę się, że tu jesteś! Mam nadzieję, że spodobał Ci się i zaciekawił ten wpis. Jeśli tak, to będzie mi niezmiernie miło, gdy klikniesz Lubię to, dodasz +1 i podzielisz się wpisem ze znajomymi albo dołączysz do dyskusji! To dla mnie ważne, bo pokazuje, że warto dalej pisać. Masz uwagi, komentarze, pytania? Nie wahaj się, napisz! Cieszę się z każdego sygnału od Ciebie! Dziękuję :)

- Ewa a

Wydrukuj lub zapisz PDF