Terenówką po bezdrożach nad Kanionem Szaryńskim

Jest płasko. Wszędzie. Gdzie okiem nie sięgnąć, rdzawa, sucha, spalona słońcem ziemia ciągnie się po horyzont. Za plecami, na jego skraju, dostrzec można majaczący w oddali ośnieżony łańcuch górski – zapewne szczyty są wysokie, ale z tej odległości wydają się tylko niewielkim wybrzuszeniem ponad bezkresną równiną. Przede mną nie ma nawet tego – tylko płaskość po linię widnokręgu. W tej scenerii kanion, nad którego brzegiem stoję, wydaje się być głęboką bruzdą, zmarszczką na skórze wiekowej Matki Ziemi. Na jego dnie, kilkadziesiąt metrów niżej, wije się turkusowoniebieska wstążka rzeki Szaryn. Wiatr, nawiewający pył znad wysuszonej równiny, wciskający go w oczy, nie pozwala zbyt długo cieszyć się tym zniewalającym krajobrazem, ale i próbuję wchłonąć jak najwięcej z tego widoku!

Kilka godzin wcześniej w centrum Ałmaty Grigorij czeka na nas ze swoim białym landcruiserem prado. Punktualnie o siódmej wrzucamy bagaże do tyłu i wskakujemy do samochodu. Zajmuję miejsce z przodu, na siedzeniu pasażera, obok kierowcy. Jeszcze tylko wizyta w działającej dwadzieścia cztery godziny na dobę kantynie, gdzie kupujemy omlety na wynos, i wyjeżdżamy z Ałmaty w kierunku wschodnim. Po kilkudziesięciu minutach zatrzymujemy się w ujgurskiej wiosce na małe zakupy – chleb i owoce. Droga jest dość monotonna, z płaskim stepem po obu stronach, więc chwilami trochę przysypiam.

Budzę się, kiedy szosa zaczyna wić się pomiędzy wzniesieniami wzdłuż wąwozu Kokpek. Myślę, że jesteśmy prawie na miejscu, ale wyjeżdżamy po drugiej stronie, a krajobraz znowu się wypłaszcza. Toyota podskakuje teraz na połatanej asfaltówce, aż wreszcie widzimy odpowiedni znak, hamujemy i skręcamy w lewo. Grigorij tłumaczy, że przed nami jeszcze dziesięć kilometrów, ale droga, którą jedziemy, jest zupełnie nowa – zbudowano ją w tym roku. Wcześniej już tutaj zaczynała się przygoda z offroadem. Teraz jednak mkniemy po równej jak stół szosie, w ostatniej chwili dostrzegając ogromnego orła, który przysiadł na jej skraju. Po kolejnych kilku minutach zatrzymujemy się przy szlabanie. Grigorij płaci za wstęp i chwilę później stajemy jak wryte na skraju Kanionu Szaryńskiego.

Wyrzeźbiony w ciągu dwunastu milionów lat przez wodę, wiatr i piasek Kanion Szaryński porównywany jest z Wielkim Kanionem Kolorado w USA, chociaż jest od niego o wiele mniejszy. Ciągnie się na długości stu pięćdziesięciu kilometrów przez wysuszoną półpustynię, częściowo wzdłuż wypływającej z gór Tienszan rzeki Szaryn. W ścianach i formacjach skalnych o fantazyjnych kształtach dostrzec można warstwy skał o różnych odcieniach – od ciemnych skał magmowych na dnie, po rdzawe piaskowce na wierzchu.

To właśnie te czerwone i żółte skały, z których erozja uformowała najprzeróżniejsze figury, sprawiają, że część kanionu, zwana Doliną Zamków, stała się jedną z najbardziej znanych atrakcji turystycznych Kazachstanu. Stajemy na skraju wąwozu, by spojrzeć w dół z klifów na wijącą się pomiędzy ścianami drogę. Słońce w zenicie rzuca ciekawe cienie na skały, dodając im uroku i sprawiając, że rude i żółte kolory wydają się jeszcze bardziej jaskrawe.

Grigorij pakuje nas z powrotem do auta i rusza w kierunku początku kanionu. Zatrzymuje się na chwilę, wysiada, by sprawdzić, czy z naprzeciwka nic nie jedzie, następnie przestawia reduktor w pozycję niskiego przełożenia i powoli rusza w dół ściany. Odnoszę wrażenie, że toczące się niespiesznie po stromym, kamienistym zboczu auto jedzie prawie pionowo w dół, ale widzę, że kierowca cały czas je kontroluje. Po kilku chwilach znajdujemy się na dnie kanionu i ruszamy przed siebie, podziwiając ten cud natury, tym razem od dołu.

Po drodze mijamy zaledwie trzy inne terenówki. Połowa października to w zasadzie końcówka sezonu i nie ma tu zbyt wielu ludzi. Przez większą część czasu czujemy się, jakbyśmy miały Dolinę Zamków tylko dla siebie, chociaż nasz przewodnik wspomina, że latem przyjeżdża tu o wiele więcej osób. Nic dziwnego, każdy, kto odwiedza Kazachstan, chce się zachwycić tym cudem natury. Naprawdę jest tu na co patrzeć!

Przejechawszy półtora kilometra do końca Doliny Zamków, wysiadamy, by rozejrzeć się dookoła. Grigorij prowadzi nas nad brzeg rzeki Szaryn. Jesienią nurt jest stosunkowo spokojny, za to wiosną podobno można tutaj uprawiać rafting. Pogoda nam dopisuje, a krystalicznie czysta woda mieni się w promieniach słońca turkusowym odcieniem. Jeszcze filiżanka herbaty w tutejszym ośrodku wypoczynkowym, składającym się z kilku jurt – dzisiaj jest ostatni dzień sezonu, kiedy działa – i wyjeżdżamy z Doliny Zamków, by obejrzeć inne, rzadziej odwiedzane przez turystów fragmenty Kanionu Szaryńskiego.

Teraz dopiero zaczyna się zabawa! Najpierw jedziemy z powrotem asfaltówką, jeszcze dalej na południe, przekraczając rzekę Szaryn, a potem Grigorij odbija w prawo, zjeżdżając na polny trakt. Mam wrażenie, że nasza prędkość wcale nie jest mniejsza, niż przed chwilą na szosie. Za sobą zostawiamy kłęby dymu, pędząc na wprost przed siebie. Mijamy kilka pojedynczych, rozwalających się zabudowań, które ponoć służą lub służyły dawniej za schronienie w okresie zimowym – zarówno dla ludzi, jak i zwierząt. Przy jednym z nich nawet pasą się krowy.

Kiedy wreszcie zatrzymujemy się nad krawędzią pofałdowanego terenu, nie mogę wyjść z podziwu. Ta okolica nosi nazwę Kanionu Księżycowego i nietrudno zgadnąć, skąd bierze się nazwa. Jakbym miała wyobrazić sobie krajobraz na powierzchni naszego satelity, to myślę, że tak właśnie by wyglądał. Zagłębienia w -płaskiej ziemi wyglądają jak pagórki, pomiędzy którymi dawniej być może płynęła woda. Dookoła zapylona półpustynia, a gdzieś w tle majaczą ośnieżone góry. Pięknie!

Spacerujemy kawałek brzegiem tej części kanionu, a kiedy wracamy, Grigorij proponuje przerwę na obiad. Rzeczywiście, już czas. Przez te wszystkie atrakcje nie zauważyłam, że nadeszło popołudnie, ale gdy nasz kierowca wspomina o jedzeniu, nagle robię się głodna. Wyciągamy z bagażnika nasz świeży chleb i kupione rano omlety, a Grigorij nalewa nam gorącą herbatę z termosu. Jest to jeden z tych momentów, w których po raz kolejny uświadamiam sobie, że jedzenie wcale nie musi być wykwintne, by smakować nieziemsko. Wystarczy, że jest podane na masce terenówki zaparkowanej we wspaniałych okolicznościach przyrody.

Posiliwszy się, sprzątamy po sobie, pakujemy resztki do bagażnika i wskakujemy do auta. Przed nami jeszcze kilka punktów widokowych. Pierwszy z nich jest całkiem niedaleko. Wyboista droga meandruje, co rusz wspinając się i opadając. Autobus by tutaj nie dojechał. Za jednym z zakrętów czeka nas niespodzianka – stado koni, które uciekają, widząc, że się do nich zbliżamy. W końcu docieramy na miejsce. Od samochodu musimy jeszcze kawałek przejść, by naszym oczom ukazał się kolejny cudny widok. Tym razem stoimy na stromym urwisku, patrząc na turkusową rzekę Szaryn u naszych stóp, która zakręca, owijając się wokół skały po przeciwnej stronie kanionu.

To jeszcze nie koniec zachwytów tego dnia. Jedziemy jeszcze dalej wzdłuż kanionu, by zatrzymać się w punkcie widokowym, z którego dostrzec można Dolinę Zamków. Jesteśmy jednak z zupełnie drugiej strony. Wydaje mi się, że stąd robi o wiele większe wrażenie – nie dość, że przed nami rozciąga się ogromna połać pociętej przez kanion ziemi, to jeszcze jesteśmy tutaj zupełnie sami, jeśli nie liczyć kilku pustynników zwyczajnych, nazywanych przez naszego kierowcę górskimi kurczakami.

Słowami ciężko opisać jest piękno tego surowego krajobrazu, który otacza nas ze wszystkich stron. Zatrzymujemy się w kilku miejscach nad brzegiem kanionu i za każdym razem nie mogę wyjść z podziwu, jak wspaniałe widoki mam przed oczami. Wiem, że to frazes i wyświechtane określenie, ale pejzaż z Kanionem Szaryńskim co rusz zapiera mi dech w piersiach. Chociaż możliwe jest, że wiatr niosący drobniutki pył znad równiny ma w tym trochę swojego udziału.

Już w 1964 roku okolice Kanionu Szaryńskiego zostały objęte ochroną w ramach rezerwatu naturalnego. Czterdzieści lat później nad rzeką Szaryn utworzono park narodowy o powierzchni stu dwudziestu pięciu tysięcy hektarów, którego celem jest ochrona niezwykłych formacji geologicznych, delikatnych ekosystemów rzeki i otaczającej jej półpustyni, a także stanowisk archeologicznych (dawne cmentarzyska nieopodal miejscowości Szondży). Na jego terenie żyją trzydzieści dwa gatunki ssaków, osiemnaście gatunków gadów, cztery gatunki płazów, około stu gatunków ptaków i około tysiąca gatunków rośli, spośród których pięćdziesiąt to endemity.

Mogłabym w nieskończoność wpatrywać się w ten krajobraz, ale przychodzi czas, że trzeba jechać dalej. Tego dnia musimy jeszcze dojechać do wioski Saty, leżącej nieopodal jezior Kolsai i Kajyngdy. Grigorij pędzi przez równinę, zostawiając za nami tumany kurzu, aż wreszcie wracamy na asfaltówkę. Po drodze zatrzymujemy się w punkcie widokowym na rzekę Szaryn w miejscu, gdzie przerzucono nad nią niewysoki most. Tutaj bardzo ładnie widać jesienne kolory na rosnących nad nią drzewach.

Ostatni przystanek po drodze do Saty to niewielki parking na północnym zboczu kanionu, skąd mamy parę kroków do jednego z bunkrów rozrzuconych po okolicy, pamiętających jeszcze czasy Związku Radzieckiego. Jesteśmy przecież niedaleko granicy z Chinami. W tym miejscu ziemia ma ciemnoszary kolor, jakże inny od znajdujących się kilkanaście kilometrów za nami rdzawoczerwonych skał.

Do Saty docieramy późnym popołudniem. Tę noc spędzimy w domu Żanar, która prowadzi także pensjonat dla gości. Nie ma jednak sensu, by dla naszej trójki go otwierała, a jest już po sezonie, dlatego dostajemy łóżka w pokoju jej dwójki dzieci. Mamy czas na odpoczynek, przejrzenie setek zdjęć na aparacie i wybranie tych najładniejszych, podczas gdy nasza gospodyni szykuje kolację. Nie mogę się powstrzymać przed zajrzeniem do kuchni, by zobaczyć, jak robi się manty, pierożki nadziewane farszem mięsno-warzywnym. Żanar nie mówi po angielsku, ja po rosyjsku bardzo słabo, ale jakoś udaje nam się dogadać. Przepyszna kolacja jest zwieńczeniem pełnego wrażeń dnia!

Jak podoba się Wam Kanion Szaryński? Przypomina Wam trochę Wielki Kanion Kolorado? Polecacie jakieś inne piękne kaniony na świecie?

Cieszę się, że tu jesteś! Mam nadzieję, że spodobał Ci się i zaciekawił ten wpis. Jeśli tak, to będzie mi niezmiernie miło, gdy klikniesz Lubię to, dodasz +1 i podzielisz się wpisem ze znajomymi albo dołączysz do dyskusji! To dla mnie ważne, bo pokazuje, że warto dalej pisać. Masz uwagi, komentarze, pytania? Nie wahaj się, napisz! Cieszę się z każdego sygnału od Ciebie! Dziękuję :)

- Ewa a

Wydrukuj lub zapisz PDF