Cmentarz żydowski w Otwocku

Po obfotografowaniu opuszczonego szpitala psychiatrycznego Zofiówka w Otwocku ruszyliśmy na drugą część pleneru – na cmentarz żydowski w Otwocku. Leży on na skraju lasu i jest dość zaniedbany. Dość, bo dawniej podobno było tu jeszcze gorzej. Mimo wszystko poprzewracane i połamane macewy leżące pomiędzy sosnami robią przejmujące wrażenie.

Początki żydowskiego osadnictwa w Otwocku sięgają XIX w., ale zanim założono ten cmentarz, miejscowi Żydzi byli chowani w pobliskim Karczewie.

Ponieważ Otwock był miejscowością uzdrowiskową, gdzie leczono choroby płuc, przyjeżdżało tu wielu kuracjuszy także żydowskiego pochodzenia. Na początku XX w. założono cmentarz w Otwocku, gdzie chowano w większości tych Żydów, którym przebywanie w tutejszym sanatorium nie pomogło wyleczyć choroby.

Śmiertelność w sanatorium była dość duża, więc nagrobki produkowano momentami wręcz seryjnie. Dlatego sporo macew jest do siebie dość podobnych, zmieniano tylko inskrypcje.

Jednak dzięki temu, że na nagrobkach często pojawia się miejscowość pochodzenia zmarłego kuracjusza, wiadomo, że przyjeżdżali tu Żydzi m.in. z Nowego Jorku, Wilna, Moskwy, Odessy czy różnych miast polskich.

Na nagrobkach widać inskrypcje nie tylko po hebrajsku, można też odnaleźć napisy po polsku, niemiecku bądź rosyjsku.

Po II wojnie światowej cmentarz popadł w zapomnienie i zarósł krzakami. Macewy, o które nikt nie dbał, niszczały.

Wśród mieszkańców Otwocka krążą opowieści, że część kamiennych tablic została skradziona i przerobiona na nagrobki na pobliskim cmentarzu katolickim.

Mówi się też, że wiele nagrobków zostało sprofanowanych w poszukiwaniu kości, które były sprzedawane studentom medycyny jako pomoce naukowe.

Także w czasie PRL przez teren cmentarza poprowadzona została linia wysokiego napięcia.

W 2002 r. lokalni społecznicy powołali Komitet Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich, który zainicjował prace porządkowe na cmentarzu.

Natomiast w 2007 r. grupa młodych ludzi związana z warszawską Żydowską Gminą Wyznaniową wykonała spis nagrobków.

Na terenie około 1,7 hektara znajduje się obecnie około 1 200 grobów w lepszym lub gorszym stanie.

I chociaż wygląda na zniszczony, cmentarz otwocki jest jednym z lepiej zachowanych cmentarzy żydowskich na Mazowszu.

Przez cmentarz prowadzi niebieski szlak rowerowy.

Cmentarze są dla Żydów miejscem świętym i nienaruszalnym pod żadnym pozorem.

Groby żydowskie same w sobie też traktowane są jako miejsca, których nie można naruszyć. Wyjątkami są chęć przeniesienia ciała do Ziemi Świętej bądź do grobu rodzinnego.

Dopuszczalne jest też przeniesienie szczątków zmarłego żydowskiego pochodzenia z cmentarza nieżydowskiego, jeśli grozi mu zniszczenie lub profanacja.

Macewy, czyli płyty nagrobne, to kamienne bądź drewniane tablice zwieńczone płaskorzeźbami.

Płaskorzeźby te mają nie tylko znaczenie dekoracyjne, ale też symboliczne – często charakteryzują zmarłą osobę.

Niektóre motywy przeznaczone są dla konkretnych grup społecznych. I tak na przykład kobietom przypisany jest świecznik.

I na zakończenie – Żydzi nie zapalają zniczy na grobach swoich zmarłych, tylko układają kamienie.

Lubicie spacerować po cmentarzach? Jaki jest Wasz ulubiony, piękny cmentarz?

Cieszę się, że tu jesteś! Mam nadzieję, że spodobał Ci się i zaciekawił ten wpis. Jeśli tak, to będzie mi niezmiernie miło, gdy klikniesz Lubię to, dodasz +1 i podzielisz się wpisem ze znajomymi albo dołączysz do dyskusji! To dla mnie ważne, bo pokazuje, że warto dalej pisać. Masz uwagi, komentarze, pytania? Nie wahaj się, napisz! Cieszę się z każdego sygnału od Ciebie! Dziękuję :)

- Ewa a

Wydrukuj lub zapisz PDF